İstanbul Klasiklerle Buluşuyor başlığıyla duyurduğumuz 2022-2023 sezonu repertuvarının yeni oyunu Godot Geldi; İrlandalı muharrir Samuel Beckett’in “Godot’yu Beklerken” isimli yapıtının akabinde ve ona bir “gönderme” olarak, Karadağlı muharrir Miodrag Bulatović’in kaleme aldığı bir oyun…
İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) Kent Tiyatroları, Miodrag Bulatovic’in yazdığı, Sevgi Soysal’ın çevirdiği, Ragıp Yavuz’un yönettiği Godot Geldi’yi seyirciyle buluşturuyor. Oyun, 5 Nisan 2023 Çarşamba günü 20:30’da Üsküdar Musahipzade Celal Sahnesi’nde prömiyerini yapıyor.
Godot Gelir; Bir Fırıncı olarak…
Samuel Beckett, II. Dünya Savaşı sonrası Avrupa’sının buhranlı günlerinde muharrir Godot’yu Beklerken oyununu. Bulatovic ise “Godot gelse nasıl olurdu?” sorusunun karşılığını, Balkan coğrafyasının 1966 yıllarına denk düşen geçiş periyodunun sancılı vakitlerinde arar. Godot, bir fırıncı olarak gelir. “Ben okuma yazma bilmem” diyen bir fırıncıdır. Unu ve özgürlüğü öğütler. Lakin, bir “kurtarıcı” bekleyen Vlardimir ve Estragon ile Luck ve Pozzo’nun Godot’ya yansısı farklı olacaktır. Bulatovic’in, Godot’yu Beklerken’de Samuel Beckett’in bıraktığı yerden kurduğu yeni cihan, giderek bir distopyaya dönüşürken, bir tiyatro sahnesinde veyahut bir bataklıkta kurulan “oyun”, insanlığın değişmez gerçeğini bir kere daha keşfe çıkarıyor.
Olay bir bataklıkta geçer!..
“Olay” bir bataklıkta geçer. Becket’in oyununda; Godot beklenilir… Bulatović’in oyununda ise, bir fırıncı olarak Godot gelir… Beckett, yapıtında kavramlardan yola çıkarak kozmik bir resital sunarken, Bulatović, birebir tematik yapıyı işlemiş olsa da, rol bireylerinin ve kısmen de olsa yerin yapısını değişime uğratarak, daha çok “simge”lere yönelmiştir… Tren, maymunlar, domuzlar, telgraf direkleri, postane, postacı kız, Beckett’te efendi-köle ilgisi içindeki Pozzo ve Lucky’nin yer değişimi ve elbette un çuvallarıyla gelen bir fırıncı daima metaforik simgeler olarak oyunda karşımıza çıkar…
Beckett’te de, Bulatović’te de bekleyenler açısından kıymetli olan, aslında beklenen kişinin kim olduğu değil, bekleyişin kendisidir… İşte bu durumda; kim olduğu tam olarak bilinmeyen bir “gelen”in, katiyen tanımlanmış bir “giden”e dönüşmesinin hikayesidir diyebiliriz “Godot Geldi” için… Ve elbette bu hikaye, “Godot”yu bekleyenlerin de kimliğini açığa çıkartacaktır ister istemez. Zira; “Önce biz alışkanlıklarımızı oluştururuz, sonra da alışkanlıklarımız bizi…” kelamını doğrularcasına, onların var oluşları artık sırf “beklemek”le özdeşleşmiştir… Pekala, sırf beklemek insanı nasıl bir dönüşüme uğratır? Kişiliklerimiz de “bekleyen et”e dönüşüp, çürümeye başlar mı?.. Bunlar, “Godot Geldi”nin karşılık aradığı sorular…
“Kendi sindirdiklerimizi yiyoruz!”
Oyunun direktörü Ragıp Yavuz, Godot Geldi’nin beşerlerine baktığında yaşananların distopya kavramıyla tabir edilebileceğini söyler:
“Tarihte olacak olan olur, objektif şartların zorladığı şey gerçekleşir ve olguları “eğer”lerle kıymetlendirmek, yargılamak olanaksızdır; yargılanan, bedellendirilen olgular değil, beşerler ve aksiyonlardır…
Oyunu yönetirken “Godot Geldi”nin beşerlerine da, yaşadıkları serüvene de bu pencereden bakmaya çalıştım ve sonsuz bir bataklıkta karşıma çıkan koskoca bir “hiç”liğin, kavram olarak karşılığını “Distopya”da bulduğunu gördüm. O denli bir vakit ve o denli bir “coğrafya” ki, beşerler yaşayabilmek için (adına yaşamak denebilirse tabii) ve hiç kimse tarafından da zorlanmadan, sırf kendi dışkılarıyla besleniyorlar… Ve birçoktur üzerinde artık hiçbir şey üretilmeyen, hiçbir şey yeşermeyen koskoca bir toprak kesimi, git gide daha da derinleşen dehşetli ve “hastalıklı” bir bataklığa dönüşerek, yaşayanları sessizce kendine gerçek çekiyor, yutuyor… Distopya değilse, nedir bu?”
Dekor-kostüm dizaynını Eylül Gürcan’ın, hareket sistemini Yasemin Gezgin Yavuzcan’ın, ışık dizaynını Murat Özdemir’in, efekt dizaynını Erhan Aşar’ın yaptığı; fotoğraflarını Nesrin Kadıoğlu’nun çektiği oyunda Ali Mert Yavuzcan, Can Başak, Can Ertuğrul, Derya Çetinel, Meriç Benlioğlu, Murat Coşkuner rol alıyor.
Oyun, 5-8 Nisan, 12-15 Nisan, 19 Nisan 2023 tarihlerinde Üsküdar Musahipzade Celal Sahnesi’nde.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
