Yöneten ve yönetilen ortasında irtibata ve işbirliğine dayanan kamuda halkla bağlantılar çalışmalarında irtibat kıymetli? Kriz devirlerinde irtibatın nasıl kurulması ve sürecin nasıl yönetilmesiyle ilgili değerlendirmelerde bulunan Dr. Nejla Polat, demokratik idarelerde tercih edilen irtibat modelinin iki istikametli simetrik model olduğunu söyledi. Krize sahip çıkılmasının değerini hatırlatan Polat, vaktinde müdahale ve sağlam haber kaynağı olmanın kriz idaresinde tesirli olduğunu kaydediyor.  

Üsküdar Üniversitesi Bağlantı Fakültesi Halkla Bağlar ve Tanıtım Kısmı Dr. Öğr. Üyesi Nejla Polat, kamuda halkla bağlarda irtibatın yapısını kıymetlendirdi. 

Yöneten ve yönetilen ortasında irtibata ve işbirliğine dayanan kamuda, halkla bağlantılar çalışmalarında irtibatın yapısının iki istikametli olması gerektiğini söz eden Polat, “Kamu kurumlarının en değerli misyonu, kamu faydası sağlayacak faaliyetlerde bulunmak, amaç kitlelerin gereksinim ve beklentilerini tespit ederek bu gereksinimlerin giderilmesine yönelik devamlı ve istikrarlı biçimde kamu hizmeti sunmaktır. Münasebetiyle amaç kitlelerle diyaloğa dayalı münasebet kurma ve sürdürme; karşılıklı anlayışı, yeterli niyeti, itimadı tesis etme ve müdafaa; kamu faydasına hizmet etme; gaye kitlelerin takviyesini alma prensipleri etrafında kamusal halkla münasebetlere ihtiyaç vardır” dedi.

Kamuda halkla ilgiler modelleri

Bilgi ve irtibat teknolojilerinin gelişmesi, bilgiye erişimin kolaylaşmasıyla birlikte, kamuda halkla alakalar faaliyetlerinde, iki taraflı simetrik modelin daha uygun hale geldiğini belirten Dr. Öğr. Üyesi Nejla Polat, tarihi süreçteki bağlantı modellerini de şöyle sıraladı: 

Basın Ajansı/Tanıtım Modeli: Kaynaktan alıcıya hakikat tek istikametli bildiri iletiminin kelam hususudur. Bildirisi oluşturan bilgilerin doğruluğunun tartışılabildiği irtibat modelidir. 

Kamuyu Bilgilendirme Modeli: Tek istikametli ileti iletimi sürecini kapsamasına karşın, amaç kitlelere tam, yanlışsız ve eksiksiz bilgilerin ulaştırıldığı irtibat modelidir. Kuruluşların basın sözcülerini çağrıştıran faaliyetlerde bulunurlar. 

İki İstikametli Bilimsel İkna Modeli: Hedef kitlelerin kurumu desteklemesine ve kurumun bakış açısını benimsemesine yönelik ikna edilmesini amaçlayan çift istikametli ileti akışının bulunduğu modeldir. Halkın takviyesini kazanabilmek için davranışlarla ilgili araştırmalar ve toplumsal bilim teorilerinden yararlanılır.  Fakat edinilen bilgiler doğrultusunda kuruluşun siyasetini değiştirmesi kelam konusu olmadığından ötürü asimetriktir. 

İki Taraflı Simetrik Model: Kurum ve maksat kitleleri ortasında karşılıklı diyalog ve uzlaşma kültürüne dayanan, maksat kitleden gelen geri bildirimin kurum tarafından değerlendirildiği, kurumun siyasetine istikamet verdiği iki taraflı bağlantı modelidir. Savunucuları teorisyenler ve eğitimcilerdir. 

Kamuyu bilgilendirme modeli yetersiz

Kamu kurumlarında en çok kullanılan irtibat modelinin kamuyu bilgilendirme modeli olduğunu belirten Polat, “Bu modelde kurumlar kendileri ve faaliyetleri hakkında gaye kitleleri bilgilendirirler. Tek istikametli bir bilgi akışı kelam bahsidir. Kamuyu bilgilendirme modeli kamu kurumlarının tanıtımı açısından değerli rol oynayabilir, fakat gaye kitlelerin tanınması konusunda yetersiz kalmaktadır. Burada devlet idaresinde vatandaşa yanlışsız tek istikametli bilgi akımının olduğu ve vatandaşların katılımcılık açısından pasif halde bulunduğu görülmektedir” dedi.

Kamu kurumlarında, bir bahiste kamuoyunu ikna edip, onların isteğini almak için vakit zaman bilimsel ikna prosedürü de kullanıldığını belirten Nejla Polat,  “Bilimsel ikna tekniği ile kamuoyunun tavır ve davranışlarının değiştirilmesi, geliştirilmesi yahut pekiştirilmesi hedeflenir. Emele ulaşmak için de birbiriyle örtüşen duygusal ve mantıksal yollara başvurulur. Fakat kurumun siyasetini belirlemede kamuoyunun niyeti kıymetli değildir. Bu nedenle bilimsel ikna yolu eleştirilmektedir” halinde kıymetlendirdi. 

Çift istikametli bağlantı hayata geçirilmeli 

Polat, günümüzde demokratik idare anlayışının hakim olduğu ülkelerde, kamusal halkla ilgiler açısından daha fazla tercih edilen bağlantı modelinin iki istikametli simetrik model olduğunu kaydederek, “Bu model yönetenler ve yönetilenler ortasında karşılıklı fayda, itimat ve diyalog oluşturma maksadına hizmet ettiği için tercih edilmektedir. Vatandaşlardan devlete geri bildirimin sağlandığı iki taraflı bağlantıdır. Bu münasebet vatandaşların görüşlerinin alınmasını, bilgi muhtaçlığının tedarik edilmesini gerektirmektedir” diye konuştu.

Yöneticilerin uzlaşmacı ve hesap verebilir olması beklenir

Demokrasilerde yöneticilerin uzlaşmacı, saydam, hesap verebilir, etik ve sorumlu bir idare anlayışı içerisinde davranmalarının beklendiğini vurgulayan Polat, kelamlarını şöyle sürdürdü: “Halkın direkt iştirakini sağlama ya da onayını alma konusunda kıymetli bir aracı fonksiyonu yüklenen halkla ilgiler irtibatı; açıklık, saydamlık prensipleriyle yurttaşları bilgilendirerek onların itimadını ve takviyesini sağlamada en tesirli yoldur. Tesirli bağlantı için gerekli olan iki istikametli simetrik bağlantı stilinin benimsenmesi, katılımcılığın sağlanması, çift taraflı irtibat ile farklı çıkarlara sahip gaye kitleler ortasında ortak yer oluşturulması halkla alakalar prosedürü ile mümkün olmaktadır. 

Ayrıca kamunun beklentilerinin tespit edilmesi ve gereksinimlerinin giderilmesi, yönetenler ve yönetilenler ortasındaki irtibatın sağlanması, kamuoyunun çeşitli mevzulara ait farkındalığının sağlanması ve şuur seviyelerinin geliştirilmesi açısından da değerlidir.” 

Bilgi gereksinimi karşılanmazsa, gerçek dışı bilgi artar

Özellikle kriz periyotlarında bilgiye daha fazla muhtaçlık duyulduğuna ve kamuoyunun yanlışsız ve süratli olarak bilgilendirilmesi ehemmiyet kazandığına işaret eden Polat, “Kriz periyodunda kamuoyunun bilgi muhtaçlığının karşılanmaması, gerçek dışı bilgilerin yayılma suratını artıracak ve kriz bağlantısını yönetmek güçleşecektir. Vaktinde müdahale ile çelişkiden uzak ve yetkililer tarafından yapılan açıklamalar, mevcut bilgiyle idarenin krize yaklaşımının anlatılması, krize sahip çıkılması, emniyetli haber kaynağı olmanın temel şartlarıdır. Kriz devrinde medyanın ve başka muhatapların itimadına ve takviyesine her zamankinden fazla ihtiyaç duyulmaktadır. Yanlış ya da eksik bilgi, medyanın sonraki gelişmelere duyarsız kalmasına neden olur, gaye kitleyle buluşmayı ve sarsılan itimadın yine oluşturulmasını güçleştirir” dedi.  

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı